Zasady spożywania i sprzedaży alkoholu
Zasady spożywania i sprzedaży alkoholu reguluje ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
Ustawa ta definiuje m.in. pojęcia takie, jak:
- napój alkoholowy - produkt przeznaczony do spożycia, zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu,
- najbliższa okolica punktu sprzedaży napojów alkoholowych - obszar mierzony od granicy obiektu, zamknięty trwałą przeszkodą o charakterze faktycznym, taką jak krawędź jezdni, zabudowa, która ze względu na swój charakter uniemożliwia dostęp oraz kontakt wzrokowy i głosowy, mur bez przejść oraz ciek wodny bez bliskich przepraw,
- wydzielone stoisko - oddzielone od pozostałej powierzchni punktu sprzedaży, ciąg handlowy lub lada,
- obrót hurtowy napojami alkoholowymi - zakup napojów alkoholowych w celu dalszej ich odsprzedaży przedsiębiorcom posiadającym właściwe zezwolenia;
- sklep branżowy ze sprzedażą napojów alkoholowych - placówka, w której roczna wartość sprzedaży napojów alkoholowych stanowi nie mniej niż 70% wartości sprzedaży ogółu towarów w tym punkcie.
Artykuły 9-96 oraz 18-186 ustawy regulują zasady sprzedaży napojów alkoholowych i warunki uzyskiwania zezwoleń na ich sprzedaż (zainteresowanych przedsiębiorców odsyłamy do lektury tekstu ustawy).
Miejsca objęte zakazem spożywania, podawania i sprzedaży napojów alkoholowych określa art. 14 ustawy, w którym czytamy m.in.:
1. Zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów alkoholowych:
- na terenie szkół oraz innych zakładów i placówek oświatowo-wychowawczych, opiekuńczych i domów studenckich;
- na terenie zakładów pracy oraz miejsc zbiorowego żywienia pracowników;
- w miejscach i czasie masowych zgromadzeń;
- w środkach i obiektach transportu publicznego, z wyjątkiem:
- wagonów restauracyjnych i bufetów w pociągach komunikacji krajowej, w których dopuszcza się, podawanie i spożywanie napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa,
- pociągów komunikacji międzynarodowej, w których dopuszcza się sprzedaż, podawanie i spożywanie:
- napojów alkoholowych o zawartości do 4,5% alkoholu oraz piwa w wagonach restauracyjnych i bufetach oraz wagonach sypialnych z miejscami do leżenia,
- napojów alkoholowych o zawartości powyżej 4,5% alkoholu przy stolikach w wagonach restauracyjnych, w tym napojów o zawartości powyżej 18%alkoholu tylko do posiłków, - międzynarodowych portów lotniczych i samolotów komunikacji międzynarodowej,
- statków i portów morskich;
- (uchylony);
- w obiektach zajmowanych przez organy wojskowe i spraw wewnętrznych, jak również w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych.
2. (uchylony)
2a. Zabrania się spożywania napojów alkoholowych w miejscu publicznym, z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do ich spożycia na miejscu, w punktach sprzedaży tych napojów.
2b. Rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, w określonym miejscu publicznym na terenie gminy odstępstwo od zakazu spożywania napojów alkoholowych, jeżeli uzna, że nie będzie to miało negatywnego wpływu na odpowiednia kształtowanie polityki społecznej w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi, o której mowa w art. 2 ust. 1, i nie będzie zakłócało bezpieczeństwa i porządku publicznego.
3. Zabrania się sprzedaży, podawania i spożywania napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu w ośrodkach szkoleniowych.
4. Zabrania się sprzedaży i podawania napojów zawierających więcej niż 18% alkoholu w domach wypoczynkowych.
5. Sprzedaż, podawanie i spożywanie napojów zawierających więcej niż 4,5% alkoholu może się odbywać na imprezach na otwartym powietrzu oraz na stadionach i innych obiektach sportowych tylko za zezwoleniem i tylko w miejscach do tego wyznaczonych.
6. W innych niewymienionych miejscach, obiektach lub na określonych obszarach gminy, ze względu na ich charakter, rada gminy może wprowadzić czasowy lub stały zakaz sprzedaży, podawania, spożywania oraz wnoszenia napojów alkoholowych.
Sytuacje, w których nie wolno sprzedawać napojów alkoholowych określa art. 15 ustawy, w którym czytamy:
1. Zabrania się sprzedaży i podawania napojów alkoholowych:
- osobom, których zachowanie wskazuje, że znajdują się w stanie nietrzeźwości;
- osobom do lat 18;
- na kredyt lub pod zastaw.
2. W przypadku wątpliwości co do pełnoletności nabywcy sprzedający lub podający napoje alkoholowe uprawniony jest do żądania okazania dokumentu stwierdzającego wiek nabywcy.
Warto też pamiętać, że zgodnie z art. 16 tejże ustawy, zabrania się wnoszenia napojów alkoholowych na teren zakładów pracy, stadionów i innych obiektów, w których odbywają się imprezy sportowe i rozrywkowe, a także obiektów lub miejsc objętych zakazem wnoszenia napojów alkoholowych.
Ponadto art. 17 ustawy nakłada na kierownika zakładu pracy lub osobę przez niego upoważnioną obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że stawił się on do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywał alkohol w czasie pracy.
Zgodnie z przyjętą doktryną orzeczniczą miejsce publiczne jest przestrzenią powszechnie dostępną dla nieokreślonej liczby osób, choćby w chwili zachowania sprawcy nikt poza nim samym tam się nie znajdował (wyrok TK, z dnia 21 września 2015 roku, sygn.akt K 28/13). Dodać należy, że w przedstawionych sytuacjach, bez znaczenia dla takiego miejsca (gdzie spożywany jest alkohol) jest jego status własności.
Należy pamiętać, że każde spożycie napoju alkoholowego, w miejscu objętym zakazem (art. 43 ¹ ust. 1 ustawy) lub podjęcie próby spożycia takiego napoju (art. 43 ¹ ust. 2 ustawy), będzie powodować konsekwencje karne, zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami prawnymi.
W przypadku ujawnienia sytuacji, o jakiej mowa powyżej, funkcjonariusz Policji, wobec sprawcy opisanego wykroczenia może:
- zastosować środek oddziaływania wychowawczego;
- nałożyć grzywnę w wysokości 100 pln, w ramach prowadzonego postępowania mandatowego;
- skierować wobec sprawcy wykroczenia wniosek o ukaranie do sądu rejonowego, właściwego dla miejsca popełnienia wykroczenia.
PRZEPISY KARNE
Przepisy karne związane z naruszeniem zasad określonych we wspomnianej ustawie zawarte są w art. 43-453:
Art. 43.
1. Kto sprzedaje lub podaje napoje alkoholowe w wypadkach, kiedy jest to zabronione, albo bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom,
podlega grzywnie.
2. Tej samej karze podlega kierownik zakładu handlowego lub gastronomicznego, który nie dopełnia obowiązku nadzoru i przez to dopuszcza do popełnienia w tym zakładzie przestępstwa określonego w ust. 1.
3. W razie popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 albo 2 można orzec przepadek napojów alkoholowych, chociażby nie były własnością sprawcy, można także orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych.
4. Orzekanie w sprawach o przestępstwa określone w ust. 1 i 2 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym.
Art. 43 ¹
1. Kto spożywa napoje alkoholowe wbrew zakazom określonym w art. 14 ust. 1 i 2a–6 albo nabywa lub spożywa napoje alkoholowe w miejscach nielegalnej sprzedaży, albo spożywa napoje alkoholowe przyniesione przez siebie lub inną osobę w miejscach wyznaczonych do ich sprzedaży lub podawania, podlega karze grzywny.
2. Usiłowanie wykroczenia określonego w ust. 1 jest karalne.
3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec przepadek napojów alkoholowych, chociażby nie były własnością sprawcy, jeżeli ich właściciel lub inna osoba uprawniona, nie zachowując ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one służyć lub być przeznaczone do popełnienia wykroczenia.
Art. 44.
Kto wbrew szczególnemu obowiązkowi nadzoru dopuszcza do sprzedawania, podawania lub spożywania napojów alkoholowych na terenie zakładu pracy, jak również powziąwszy wiadomość o sprzedawaniu, podawaniu lub spożywaniu na terenie zakładu pracy takich napojów nie podejmie prawem przewidzianego postępowania, podlega karze grzywny.
Art. 45.
Kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 13 ust. 1 i 2:
1) dostarcza napoje alkoholowe do miejsc sprzedaży lub
2) nie uwidacznia informacji o szkodliwości spożywania alkoholu, podlega karze grzywny.
Art. 45¹
Orzekanie w sprawach o czyny wymienione w art. 431–45 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu w sprawach o wykroczenia.
Art. 45²
1. Kto wbrew postanowieniom zawartym w art. 131 prowadzi reklamę lub promocję napojów alkoholowych lub informuje o sponsorowaniu imprezy masowej, z zastrzeżeniem art. 131 ust. 5 i 6, podlega grzywnie od 10 000 do 500 000 złotych.
2. Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w ust. 1 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym.
3. Jeżeli czyn określony w ust. 1 został popełniony w zakresie działalności przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną za zlecenie lub prowadzenie reklamy napojów alkoholowych.
Art. 45³
1. Kto bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom prowadzi obrót hurtowy napojami alkoholowymi, podlega grzywnie od 10 000 do 500 000 złotych.
1a. W razie popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 można orzec przepadek napojów alkoholowych, chociażby nie były własnością sprawcy, można także orzec zakaz prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na hurtowym obrocie napojami alkoholowymi.
2. W wypadkach mniejszej wagi sprawca czynu określonego w ust. 1 podlega karze grzywny do 5000 zł.
3. Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w ust. 1 następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym.
4. Jeżeli czyn określony w ust. 1 został popełniony w zakresie działalności przedsiębiorcy, za sprawcę czynu zabronionego uznaje się osobę odpowiedzialną za wprowadzenie napojów alkoholowych do obrotu hurtowego.
Przestrzegamy, że podczas spożywania napoju alkoholowego w miejscu objętym zakazem można popełnić również, w zależności od okoliczności, inne wykroczenia (zakłócenie spokoju lub ciszy nocnej, zaśmiecanie, używanie słów nieprzyzwoitych, nieobyczajny wybryk), które będą zobowiązywać funkcjonariusza Policji do podjęcia stosownych czynności służbowych, w ramach prowadzonej procedury wykroczeniowej.